Rekening en verantwoording afleggen bij handelen op basis van volmacht

Tegenwoordig kiezen veel mensen er voor om in een levenstestament hun wensen vast te leggen voor de situatie waarin zij door bijvoorbeeld ziekte of ongeval niet meer in staat zijn hun zaken zelf te regelen. In zo'n levenstestament worden meerdere bijzondere volmachten of een algemene volmacht verleend aan een vertrouwenspersoon. Helaas gebeurt het ook wel eens dat het vertrouwen van de volmachtgever wordt beschaamd.

 

In de rechtspraak komen gevallen voor van verduistering (de gevolmachtigde kon de verleiding niet weerstaan en heeft geld genomen van de volmachtgever) of van het niet of niet deugdelijk afleggen van rekening en verantwoording door de gevolmachtigde. Het afleggen van rekening en verantwoording is belangrijk. De gevolmachtigde die geen volledige en gedegen rekening en verantwoording aflegt, schiet in de ogen van de rechter ernstig tekort in zijn verplichtingen tegenover de volmachtgever. De gevolmachtigde moet bewijzen overleggen over door hem of haar gedane uitgaven.

Wat in de praktijk nog weleens gebeurt, is dat een kind van vader of moeder een volmacht krijgt om de bankzaken te regelen. Vader of moeder vindt dat het allemaal prima gaat en er wordt door het kind geen rekening en verantwoording afgelegd. Een paar jaren later overlijdt vader of moeder. De broers en zussen van het kind dat optrad als gevolmachtigde willen weten wat er met het geld is gebeurd en vragen alsnog om rekening en verantwoording. Kunnen zij dat?

 

De rechter kent in het algemeen wel een recht op rekening en verantwoording toe aan de volmachtgever, maar zelden aan diens erfgenamen. Belangrijk hierbij is dat het recht van de erfgenamen op rekening en verantwoording uit de volmacht moet blijken. Als dat niet uitdrukkelijk is opgenomen, dan is de kans klein dat de erfgenamen rekening en verantwoording kunnen eisen. Verder is van belang of de volmachtgever om rekening en verantwoording heeft gevraagd. Als hij dit heeft nagelaten terwijl hij dat wel had kunnen doen, wordt ervan uit gegaan dat de volmachtgever akkoord was met het gebruik van de volmacht en het door de gevolmachtigde gevoerde beleid.

 

Als u overweegt een (algemene) volmacht of levenstestament op te stellen is het dus belangrijk om ook na te denken over het afleggen van rekening en verantwoording. Hoe vaak moet dat gebeuren en aan wie moet dat gedaan worden als u zelf niet meer kunt beoordelen of de gevolmachtigde het goed heeft gedaan? Een mogelijkheid is dat in de volmacht wordt opgenomen dat de gevolmachtigde periodiek rekening en verantwoording moet afleggen en dat de volmachtgever bij goedkeuring over die periode schriftelijk kwijting en decharge kan verlenen. De erfgenamen kunnen na overlijden van de volmachtgever rekening en verantwoording vragen, maar alleen over de periode waarover door de volmachtgever geen kwijting en decharge is verleend. Het maakt daarbij niet uit of de volmachtgever niet in staat was om kwijting en decharge te verlenen of dit wel kon maar heeft nagelaten.

 

Soms heeft de volmachtgever de behoefte om een toezichthouder te benoemen, die als het ware de gevolmachtigde periodiek controleert. Een toezichthouder kan bijvoorbeeld een accountant zijn. De bevoegdheden van een toezichthouder kunnen in de volmacht of het levenstestament worden beschreven.

 

Duidelijke regels over het afleggen van rekening en verantwoording kunnen helpen te voorkomen dat uw erfgenamen na uw overlijden onderling gebrouilleerd raken, met name als de gevolmachtigde één van uw erfgenamen is. Wij informeren en adviseren u graag over de mogelijkheden.